Van ontucht kan ook sprake zijn zonder feitelijke aanraking

In deze op zich bijzondere zaak heeft de Hoge Raad geoordeeld dat er sprake was van ontucht c.q. feitelijke aanranding van de eerbaarheid, zonder dat er enig lichamelijk contact is geweest tussen de verdachte en aangeefster. Het gaat om een zedenzaak waarbij de verdachte de woning van aangeefster was binnengedrongen en voor haar neus zich heeft afgetrokken.

Feitencomplex

Het volgende feitencomplex werd vastgesteld:

“De verdachte heeft op 5 juni 2007 rond 02.00 uur de studentenwoning van de aangeefster betreden. Hij was op dat moment geheel ontkleed, zijn onderlichaam was slechts bedekt met een handdoek. Hij is gaan zitten aan de tafel op een stoel voor de toegangsdeur. Er heeft een gesprek plaatsgevonden, de aangeefster heeft thee gezet en haar computer geopend, waarbij muziek heeft geklonken. De verdachte heeft het slachtoffer onder meer gevraagd of zij zich voor hem wilde uitkleden, of hij haar een massage mocht geven, of zij hem wilde aanraken en of zij seks met hem wilde. Hiertoe had hij een flesje massage olie en twee condooms meegebracht die hij op tafel heeft gelegd. De verdachte heeft tijdens het gesprek al dan niet onder de handdoek zijn geslacht beroerd. Hij is enkele keren opgestaan, en heeft zich twee maal afgetrokken waarbij hij sperma op zijn op de tafel liggende handdoek heeft geloosd. Hij heeft de hand van de aangeefster gepakt. In het gesprek heeft de verdachte onder meer gesproken over de aard van zijn werk en de locatie waarop hij in die periode aan het werk was. Hij heeft gelogen over zijn huwelijkse staat en zijn leeftijd, hetgeen tegen het einde van het gesprek aan het licht kwam. Rond 05.00 uur is hij opgestaan, heeft hij zich naar buiten begeven en heeft de aangeefster in het voorbij gaan een zoen op haar wang gegeven.

Door de aangeefster is gesteld dat de verdachte, toen zij vanaf de galerij haar woning was binnengegaan en nog even naar haar post keek, opeens achter haar stond, waarvan zij schrok. Zij heeft ook verklaard dat zij de verdachte daarna herhaaldelijk heeft gevraagd haar woning te verlaten, dat zij erg bang is geweest en de seksuele handelingen van de verdachte wansmakelijk heeft gevonden en telkens haar hoofd heeft afgewend. Het doel van haar optreden was om de verdachte uit het slaapgedeelte van haar woning te houden om escalatie in zijn gedragingen te voorkomen. Een expliciete grens had ze getrokken bij de ejaculaties, die ze niet op de grond wilde hebben. De strekking van haar verklaring is dat zij grote angst en afkeer heeft gevoeld bij de aanwezigheid en de gedragingen van de verdachte en op geen enkel moment daarmee had ingestemd.”

Ontucht zonder feitelijke aanraking

De Hoge Raad overwoog als volgt:

“2.4. Vooropgesteld moet worden dat van het dwingen tot het plegen of dulden van ontuchtige handelingen als bedoeld in art. 246 Sr ook sprake kan zijn ingeval geen lichamelijke aanraking tussen de dader en het slachtoffer heeft plaatsgevonden. Of in een zodanig geval de gedraging of gedragingen van de dader – al dan niet in hun onderlinge samenhang bezien – het dwingen tot het plegen of dulden van ontuchtige handelingen opleveren, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Daarbij komt in het bijzonder betekenis toe aan het antwoord op de vraag of en zo ja, in hoeverre tussen de dader en het slachtoffer enige voor het plegen of dulden van ontucht relevante interactie heeft plaatsgevonden (vgl. wat betreft de art. 247 en 249 Sr HR 30 november 2004, LJN AQ0950, NJ 2005/184).”

Het moet echter wel gaan om handelingen van seksuele aard die zijn gepleegd, zoals ook volgt uit de conclusie van de A-G bij die arrest:

“Men zou zelfs op het eerste gezicht kunnen zeggen dat de vrouw ook gedwongen is geweest de handelingen, die verdachte aan zichzelf – nota bene in haar eigen woning – verrichtte, te dulden, waarbij deze handelingen gelet op de sociaal-ethische opvattingen over deze handelingen, gepleegd in de context zoals het hof die heeft vastgesteld, als ontuchtig zijn aan te merken. Maar ik vermoed dat dit voor de Hoge Raad een brug te ver is. Weliswaar is lichamelijk contact voor ontuchtige handelingen niet nodig, maar ontuchtige handelingen met een ander verlangen wel een zekere interactie en een reactie van de ander.(HR 20 januari 1998, NJ 1998, 336.) Die reactie van de ander zal bijvoorbeeld kunnen zijn het aannemen van een bepaalde houding die in het normale dagelijkse leven is geseksualiseerd. Zo een houding kan van de seksuele lading zijn ontdaan wanneer zij nodig is voor bijvoorbeeld een medisch onderzoek.(HR 10 november 2009, LJN BJ7259, NJ 201, 599) Wanneer de reactie van een ander niet op enigerlei wijze als een seksueel getinte handeling is te beschouwen zal, dunkt mij, in de opvatting van de Hoge Raad artikel 246 Sr niet voor toepassing in aanmerking komen.”

Wel interactie vereist

De Hoge Raad heeft eerder al  geoordeeld dat de omstandigheden van het geval beslissend zijn voor de beantwoording van de vraag of er sprake is van het plegen van ontucht met een ander als geen lichamelijke aanraking tussen verdachte en de ander heeft plaatsgevonden.(HR 30 november 2004, NJ 2005, 184) In die zaak las de Hoge Raad in de gebezigde bewijsmiddelen dat verdachte niet meer had gedaan dan de minderjarigen met zijn soloseks geconfronteerd zonder daarbij van hen iets te verlangen. Daarom werd geen ontucht aangenomen; Niet bleek van enig voor het plegen van ontucht met minderjarigen relevante interactie tussen verdachte en die minderjarigen. Zie voorts HR 19 april 2005, LJN AS8464, in welke zaak in cassatie niet was geklaagd over de juistheid van het oordeel van het hof, dat het zich als volwassene aftrekken in het bijzijn van minderjarigen, terwijl verdachte in het bijzijn van de minderjarige een pornofilm bekeek, als een ontuchtige handeling moest worden aangemerkt. De HR wees daarop en verwierp het cassatieberoep.

Soloseks via computer

Deze uitspraak is ook relevant voor het geval dat soloseks plaatsvindt via de webcam, waarbij een ander gedwongen wordt om te kijken. Ook in die zaken kan ontucht c.q. feitelijke aanranding waarschijnlijk bewezen worden.
En zo zijn er nog meer situaties waarbij soloseks als ontuchtige handeling kan worden gekwalificeerd. Bijvoorbeeld in de situatie dat de soloseks plaatsvindt in aanwezigheid van een minderjarige, kan dat ontuchtige handelingen in de zin van artikel 247 of 249 Sr. opleveren, zij het dan niet “met de minderjarige”.